4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Çerçevesinde KOBİ'lere Etkiler Prof. Dr. Arif Esin

4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 

Çerçevesinde KOBİ'lere Etkiler 



Prof.Dr.Arif ESİN 

 

1. Kanun'un amacı, kapsamı ve temel kavramlar 
 

13.12.1994 Tarih ve 22140 Sayılı Resmi Gazete'de 4074 Kanun numarası ile Rekabetin Korunması Hakkında Kanun yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Rekabet Kanunu'nun amacı, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu, kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları engellemek ve piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemektir. 



Rekabet Kanunu belirli bir piyasada rekabeti kısıtlayıcı ya da bozucu nitelikte olan üç ayrı fiili yasaklamaktadır: 



Teşebbüsler arasında anlaşmalar ve uyumlu eylemler; 



Hakim durumun kötüye kullanılması; 



Birleşme ve devralma. 



Bu fiiller, rekabetin bozulması veya kısıtlanması etkisini yaratması durumunda yasaktır. Bununla birlikte Rekabet Kanunu'nun verdiği yetki ile Rekabet Kurumu, dağıtım kanallarının iyileşmesi ve rekabetin bozulmaması koşulları ile Kamu yararına etki yaratacak olan teşebbüsler arasındaki anlaşmalara ve uyumlu eylemlere muafiyet tanıyabilmektedir. 



2. Rekabet Kanunu'nun hukuki dayanağı 



Rekabet Kanunu Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanan Ankara Anlaşması ve Anlaşmaya ek Katma Protokol'ün gereği olarak yürürlüğe girmiştir. Katma Protokol Madde 43 ile Türkiye'nin, Avrupa Topluluğu'nu kuran Antlaşma'nın 85, 86, 90 ve 92 nci maddelerinde vaz edilmiş olan rekabet hukukuna ilişkin düzenlemeleri kendi mevzuatına aktaracağı öngörülmüştür. Bu doğrultuda Gümrük Birliği'nin son dönemine girmeden önce Türkiye'nin Topluluk mevzuatına uyumlu rekabet mevzuatını yürürlüğe sokması benimsenmiştir. 



Kanun, Gümrük Birliği'nin işleyişini belirleyen 6 Mart 1995 tarihli Ortaklık Konseyi Kararı'nın akdedilmesinden kısa bir süre önce, 13 Aralık 1994 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Gümrük Birliği'nin işleyişini belirleyen 6 Mart 1995 tarihli 36. Dönem Ortaklık Konseyi Kararı'nın temel esaslarını Kurucu Roma Antlaşması'nın 85, 86 ve 90 maddelerinden alan 30 ve 31. maddeleri, 4054 sayılı Yasa'nın temel ilkelerini belirlemektedir. 



Avrupa Topluluğu ile mevzuat uyumu ve tam entegrasyon sürecinde Türkiye Cumhuriyeti, uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerini yerine getirerek Topluluk pazarının rekabet kurallarını mevzuatına aktarmış ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u yürürlüğe sokmuştur.