Viho Davası ve Teşebbüs Kavramına Bakış

Viho, Parker Pen'in bağımsız dağıtıcılarının ve de yavru şirketlerinin kendilerine ayrılan bölgelerin dışında satış yapmalarının Parker tarafından engellendiğine dair Komisyon'a şikayette bulunmuş. Komisyon da yürüttüğü soruşturmada Viho'nun Parker ürünlerini herhangi bir bağımsız dağıtıcıdan temin edebildiğini saptamış. Bununla birlikte Komisyon, madde 85'in ("rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar"a ilişkin madde) grup şirketler içindeki ilişkilere uygulanmayacağını öne sürerek de şikayeti reddetmiştir. rnrn rnrnKomisyon'un şikayeti reddetme gerekçesi ise "yavru şirketin pazardaki faaliyetlerini belirlemede bağımsız hareket edememesi halinde, madde 85(1)'de belirtilen yasaklamalar yavru şirketin ekonomik bakımdan bir bütün oluşturduğu ana şirket ile ilişkilerine uygulanmaz" oldu. rnrn rnrnBurada yavru şirketin bağımsız hareket edememesinde tartışma konusu Parker'ın yavru şirketlerinin sermayesinin %100'üne sahip olup olmadığı değildir. Parker'ın yavru şirketlerinin işlemlerine ilişkin verdiği tanımda, yavru şirketlerin satış ve pazarlama faaliyetlerinin Parker tarafından tayin edilen bir alan takımı ile yönetildiğini ve özellikle bu takımın yavru şirketlerin satış hedeflerini, brüt kar marjını, satış maliyetlerini, nakit akışını ve de stoklarını kontrol ettiğini göstermekte. rnrn rnrnRekabet Kanunu'nda "teşebbüs" kavramı, hukuken birkaç gerçek şahsı ve tüzel kişiliği içermesine rağmen sözkonusu anlaşmanın konu ve kapsamı amacıyla oluşturulan ekonomik birlik olarak anlaşılmalıdır. Bu yüzden rekabet kurallarının uygulanmasında, ana şirket ile yavru şirketlerin pazardaki faaliyetlerini birlikte yürütmeleri, bu şirketlerin farklı tüzel kişiliklerinden kaynaklanan resmi ayrımın önüne geçmektedir. rnrn rnrnBuna benzer bir dava kararı AT'de daha önce Centrafarm k. Sterling davasında alınmıştır. rnrn rnrnDr. Andreoli, Ghibli markası adı altında radyatör yapan ve satan ve limited ortaklık olan Compact'ı kontrol etmektedir. Art arda iki sözleşmede, Compact Hydrotherm'e tek elden dağıtım haklarını vermiştir. İkinci sözleşme, Compact, Dr. Andreoli ve Dr. Andreoli'nin esasında bütün hisselerine sahip olduğu başka bir şirket tarafından imzalanmış. Hydrotherm, diğer radyöterleri ve belirli diğer ürünleri bulundurmamayı kabul etmiş. Ayrıca sahibinin ismi ile Hydrotherm birkaç ülkede marka tescili yaptırmıştır. Zaman içerisinde zorluklar yaşanmış ve Hydrotherm Compact'tan mamül aldırmayı durdurmuştur. Bunun üzerine Compact dava açmıştır. Ancak Hydroterm, anlaşmanın geçersiz olduğunu öne sürmüştür ve bu noktada anlaşmanın 67/67 sayılı tek elden dağıtıma ilişkin grup muafiyeti tebliğine uygun olup olmadığı sorusu gündeme gelmiştir. Fakat Komisyon anlaşmanın, 67/67 sayılı tebliğ uyarınca muafiyet kapsamında bulunduğunu belirtmiştir. rnrn rnrn67/67 sayılı tebliğin 1. maddesinde, Kurucu Anlaşmanın 85(1) sayılı rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlara ilişkin maddesinin "sadece iki teşebbüsün taraf olduğu anlaşmalara" uygulanmayacağı belirtilmiştir. Bu davada bu hükmün uygulanması şüphe yaratabilir, çünkü dava konusu anlaşma bir tarafta Hydrotherm ile diğer taraftan üç ayrı kişilik tarafından imzalanmıştır -gerçek şahıs olan Dr. Andreoli ile teşebbüs olan Compact ile Officine Sant'Andrea-. Ancak Dr Andreoli'nin her iki teşebbüs üzerinde tam kontrole sahip olduğu tartışılmaz bir durumdur. rnrnRekabet Kanunu'nda "teşebbüs" kavramı, hukuken birkaç gerçek şahsı ve tüzel kişiliği içermesine rağmen sözkonusu anlaşmanın konu ve kapsamı amacıyla oluşturulan ekonomik birlik olarak anlaşılmalıdır. Bu yüzden, 67/67 sayılı tebliğin madde 1(1)'inin gerekleri, anlaşma taraflarından birinin aynı çıkarı paylaşan teşebbüslerden oluşmasıyla ve bu teşebbüslerin anlaşmaya iştirak eden gerçek şahıs tarafından kontrol edilmesiyle karşılanmaktadır. rnrnBu sebeplerden dolayı 67/67 sayılı tebliğin uygulanabilirliği, sözleşme taraflarından birini oluşturan hukuken birbirinden bağımsız olan teşebbüslerin anlaşma amacına göre ekonomik birlik oluşturduğunun saptanmasıyla onaylanmıştır. rnrnYarın teşebbüs kavramı çerçevesinde bir başka önemli davayı inceleyeceğiz.