BAT OLAYI ve Değiştirilen Tütün ve Alkollü İçecekler Dağıtm Sistemi

Dünkü yazımızda Tütün ve Tütün mamülleri ve alkollü içeceklerin satışı hakkında Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin Rekabet Kanunu ile çeliştiğini anlatmıştık. Zaten garibime de gitmişti. TEKEL İdaresi çok ciddi bir biçimde Gümrük Birliği mevzuat uyumu meselelerini takip eden bir kuruluştur. Her toplantıya gelirler ve iyi fikirler ileri sürerler. Bu durumda da Rekabet Kanunu'nu iyi irdelemiş olmaları gerekirdi diye düşünmüştüm. Ama kazın ayağı öyle değilmiş. rnrnBen bu rekabet işlerinde amatör bir bilim adamıyım. Bir yasal düzenleme yapıldığında bu yeni düzenlemenin bir hukukçu olarak muhtevasını incelemesini bilirim. Halbuki iş bu değil. rnrnNeyin niçin ve kimler için yapıldığının önce düşünülmesi gerekiyormuş. Memlekette yasayı takan yok ama masaya takılan çok. Bu işlerde masa altında dönüyor. Şimdi gelin şu Kanun'a aykırı yönetmeliğin sonuçlarını hukuku bir yana bırakıp bir düşünelim. rnrnTEKEL İdaresinde Cevdet Terliksiz Bey'e hazırlattırılan bu Yönetmelik esas itibariyle özünde neyi amaçlıyor Şu maddeyi bu maddeyi filanca yasayı filan unutalım. Bu hukuk işleri adamın kafasını karıştırıyor, esası kaçırıyoruz. rnrnTerliksiz Yönetmeliği öncelikle sigara satan perakende satıcının tüm markaları satma ve bulundurma zorunluluğunu getiriyor. rnrnBakkalın işyerinde ve vitrininde tüm sigara markalarına eşit oranda teşhir imkanı zorunlu hale getiriliyor. rnrnParakendeci satıcının sözleşme akdederek münhasıran belirli markaları satmasını yasaklıyor. rnrnİşte işin özü bu. rnrnBAT ise ülkemize cebine üç dolar koyup gelmiş basiretli bir tacir maskesine bürünen sahici bir ithalatçı. Seninki üç paraya TEKEL ile bir şirket kurup bazı isim haklarını alıyor. Bakın buraya kadar itiraz edecek bir durum yok. O isim hakları bana kalırsa üç para değil ama iki para bile etmez, üstelik Samsun ve Y.Harman isim hakkı için fabrika satış fiyatı üzerinden yüzde 6.5 oranında da ve kardan da yüzde 15 oranında pay verecek. Bana kalırsa iyi bir iş yapılmış, her ne kadar yüzde 15 kar payı hiç bir zaman gerçekleşmeyecekse de isim hakkından doğan gelir kesindir. O halde mal ucuza gitti diye polemik yaratmayalım. Esas konu; bu operasyon ile BAT, Türkiye pazarında pek tüketilmeyen ve tanınmayan Lucky Strike, Pall Mall, Kent, Benson & Hedges markalarını önce ithal edip sonra da Türkiye'de üretecek. rnrnŞimdi yeni Yönetmelik ile yıllardır bu işe marka imajı için yatırım yapmış firmalar, bayi ve dağıtım teşkilatları kuran işletmeler ile baş etmesi için büyük fonları devreye alması gerekiyor. Ancak BAT öyle yapmıyor, tutup Hükümet ile pazarlık ediyor ve münhasırlığı kaldırtıyor, vitrinlerde tanınmamış markalarına zoraki yer açtırıyor. rnrnDiğer üreticilerin parakendeciler üzerinde baskılarını önlemek için de bu Yönetmeliğe uymayanların ruhsatı iptal ediliyor ve sözde onları da korumak amacıyla da eldeki malı ana firmaya iade edebilme hakkı tanınıyor. rnrnİşte filim bu kadar net. rnrnŞimdi akla gelen soru şu; peki alkollü içeceklerin bu Yönetmelikte işi ne Meseleyi yaymak ve hedef saptırmak üzere yapılan bu işlemde zavallı biracılar da arada kaynıyor. Bira dağıtımı ve satışı işi münhasıran yapılan bir faaliyettir. Bu yeni düzenleme gerek Efes'in gerek ise Tuborg'un tüm yatırımlarını bozmaktadır ve mevcut sistemi çökertmektedir. rnrnBirilerinin kazanması için diğerleri de arada kayıp gidiyor. Türkiye'de işte hayat bu kadar basit.