Telekom Devrimi

Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere takipçisi Avrupa Topluluğu önümüzdeki beş yıl içerisinde büyük bir telekomünikasyon devrimine hazırlanmakta. Bu devrimin iki büyük aktörü var: Internet ve mobil telefon. Bugünkü yazımızda Avrupa Topluluğu'nda telekomünikasyon sektörüne bir göz atarak yakın gelecekteki oluşumlara ışık tutmaya çalışacağım.rnrnBazı temel verileri dikkate almakta fayda var. Bugün AT üyesi 15 ülkede toplam 190 milyon sabit telefon abonesi, 75 milyon mobil telefon abonesi ve 30 milyon Internet kullanıcısı bulunmakta. Mobil telefon abonelerinin sayısının % 65'lik bir büyüme hızı olduğu ve bu oranın Internet kullanıcıları için % 70 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, çok değil, 5 veya 7 yıl içerisinde mobil telefon abonelerinin sabit telefon abone sayısını geçeceğini öngörmek zor olmaz.rnrnHatta yakın bir gelecekte büyük telekom şirketlerinin sabit telefon, mobil ve Internet faaliyetlerinin eşit ağırlıklı olması gibi bir durum ortaya çıkacak. Nitekim, AT'de geçtiğimiz yıl içerisinde Internet üzerinden yapılan e-ticaret hacminin 200 milyar Euro sınırını -sabit telefon gelirlerini de geride bırakarak- geçmesi sektörün ne denli önemli olduğunun kanıtıdır.rnrnTüm bu değişim rüzgarı içerisinde, AT'de özelleştirme ve yeni yatırımların da yeniden şekilleneceği malum. Bu da tabii ki telekom sektöründeki rekabet anlayışını da etkileyecek bir süreçtir. Mevcut durumda 380 milyon AT'linin %95'i rekabete açık telekom pazarlarında yaşamakta. Tam rekabete geçiş tarihi olan 1 Ocak 1998 tarihinden sadece 6 ay sonra ulusal telefon hizmeti veren teşebbüs sayısı 200'e yükselirken uluslararası telefon hizmeti veren teşebbüs sayısı ise yaklaşık 300'e fırlamış durumda.rnrnTüm bu gelişmeler içerisinde en büyük ilgiyi tabbii ki de Internet üzerinden yapılan e-ticaret çekmekte. Yakın gelecekte alışveriş kavramının değişmesine yol açacak olan e-ticaret, tüm mal ve hizmetleri kapsayabilecek bir yöntem olması sayesinde ilgi odağı oluyor. Daha şimdiden, AT'deki 200 milyar Euro'ya karşılık olarak ABD e-ticaret hacmi 300 milyar Doları geçmiş durumda. Bu rakam ABD'nin toplam e-ticaret hacmini -ülke bazında bir değerlendirme yapıldığında- Dünya'nın 18nci büyük ekonomisi yapmakta. Internet erişim teknolojilerinin de gelişmesiyle bu oranın çok daha hızla artacağı şüphesiz.rnrnTüRKiye'deki Telekom tekelinin Ortadan kaldırılması sürecinin de bu gelişmeler ışığında şekillenmesi gerekmekte. Burada İrlanda örneğine değinmekte fayda var. AT'de telekom piyasalarının liberalleşme miladı olan 1 Ocak 1998 tarihinde on üye ülke telekom pazarlarını rekabete açabilmiş, ancak, İrlanda'nın da aralarında bulunduğu bazı üye ülkelere bir veya iki yıllık ek süreler tanınmış idi. İrlanda'da yapılan çalışmalar gösterdi ki, tekel sürecinin devam ettiği her gün global rekabette atılan bir geri adım olmakta. Bu gösterge doğrultusunda İrlanda kendisine tanınan ek süreyi dikkate almadan hemen ülkesindeki telekom tekeline son verdi.rnrnUnutulmamalıdır ki Türk Telekom'un değeri pazarın rekabete açılmadığı her gün düşmektedir. Zira telekomünikasyon sektörü artık sınır tanımamaktadır ve global tek bir pazar halini almıştır. İkibin küsürlü yıllarda Arnavutluk modeli yalnız kalmış bir telekom firmasına -suni yatırım makyajlarına rağmen- ne kadar para verileceğini merak etmekteyim.