-
0 850 259 21 51
0 532 746 43 43
esc@escrc.com
esc@escrc.com
Ve unutmayın ki;
eğer tartışmalı konuları derhal ve yeterince açıklığa kavuşturamıyorsanız, içinde bulunduğunuz denetimden daha sıkıcı günlerden oluşacak olan önünüzdeki bir yılı,
bu hususları açıklamaya çalışarak geçireceksiniz.
Uzmanlar, pek çok zaman hiç de hoşnut olmasalar dahi, verilen kamu görevini yerine getirmek için oradadırlar. Bu gerçek göz ardı edilerek inceleme kişiselleştirilmemeli ve sürtüşmelere asla girilmemelidir.
Uzmanların firmanız lehine veya aleyhine bir tutum veya peşin hüküm içerisinde olmaları mümkün değildir. Bu yönde düşünce ve davranışların öncelikle Rekabet Kurulu tarafından men edildiği açıkça bilinmeli, uzmanların bu yönde davranış içerisinde olduğu düşünülüyorsa, rekabet Kurulu Başkanlığı’na durum aksettirilmelidir. Fakat bunun için haklı gerekçelerin oluştuğundan emin olunmalı, infial ile şikayetin esasen firmanızı zor duruma düşüreceği bilinmelidir.
Uzmanların ciddi ve mesafeli tutumlarını hiç bir zaman değiştirmeyecekleri unutulmamalı, bu gerçek bilinerek, samimileşme çabalarına teşebbüs dahi edilmeden objektif olunmalıdır.
Rekabet uzmanlarının, muhtemel olarak incelenen firma personelinden daha iyi eğitim almış kişiler oldukları göz önünde bulundurulmalıdır.<br>
Uzmanlar en az iki kişi olacaklardır.
Uzmanlar incelemelerde bulunmak için gruplara ayrıldıklarında, haberdar olunmalıdır.
Aranılan tüm dosyaların ve odaların, sorulan soruların ve cevapların notu tutulmalıdır.
Alınan bu fotokopiler, düzgün bir şekilde tasnif edilmelidir.
Eğer doküman yanlış yorumlanıyorsa, hemen gerçek mahiyeti veya kaynağı açıklanmalıdır.
Uzmanların veya raportörlerin ilgili evrağın bir nüshasını alma yönünde kararlı olmaları halinde, kesinlikle buna mani olma girişiminde bulunmamalı, tahrifat yapmak veya benzeri biçimde engel olmaya kesinlikle yeltenilmemelidir.
Uzmanların gerek gördüklerinde hazırlayacakları tutanaklar çok dikkatli biçimde incelenmeli, mümkünse rekabet danışmanına başvurulmalı, gerekli düzeltmelerin yapılması uzmanlardan talep edilmeli ve böylelikle tutanak imza altına alınmalıdır. Gerekli olduğundan emin olunan düzeltmelerin uzmanlar tarafından ısrarla yapılmaması halinde, tutanak üzerinde veya ek tutanak üzerine mutabık kalınmayan hususlar belirtilebilir.
Tutanak düzenlenmesi halinde bunun imzalanmasının zorunlu olduğu bilinmelidir.
Hemen, üst düzey yöneticilere ve şirketin rekabet uzmanlarına haber verilmelidir.
Uzmanlara, yetkililere haber verildiği söylenip yetkililer gelene kadar, kısa bir süre beklemeleri rica edilmelidir.
Uzmanlar yetki belgelerini göstereceklerdir. Göstermezlerse nazikçe hatırlatılması yerinde olacaktır.
Yerinde incelemenin amacı öğrenilmelidir. Bu konuda yetki belgesinde belirtilenden daha geniş kapsamda bilgi alınamaz ise, ısrarcı olunmamalıdır.
Yetki belgesinin bir kopyası mutlaka istenmelidir.
Şirketin rekabet danışmanı gelene kadar, erteleme istenmelidir, fakat
danışman şirket bünyesindeyse erteleme talebi geri çevrilecektir.
Yerinde inceleme yapmakla görevlendirilmiş uzmanlara rahat ve güvenli olarak çalışabilecekleri bir oda tahsis edilmeli ve mümkünse bu odanın anahtarları teslim edilmelidir. Oda, yöneticilerin odalarına yakın ve bilgi isteme ve görüşme yapılabilecek kadar geniş olmalıdır.
Ön hazırlık yapılması, ancak firmanın rekabet kültürünü benimsemesi, çalışanlarının firmanın hak ve yükümlülüklerini öğrenmesi ile mümkündür.
Rekabet Hukuku’nda “rekabetin sınırlandığı piyasalara benzerliğin saptanması halinin” uyumlu eylem içerisinde bulunulduğuna karine oluşturduğu düşünüldüğünde, firma içerisinde ihlali gösteren tüm bulgular yok edilse dahi, piyasadaki sonuçlar ortadan kaldırılamayacağı için, sorumluluktan kurtulmak mümkün değildir.
Ayrıca men edilen türden bir anlaşmanın firma dışında bir çok yerde izinin bulunduğu unutulmamalıdır ve yerinde incelemelerin çoğunun “eldeki bulguların teyidi amacıyla yapıldığı” göz önünde bulundurulmalıdır.
Ön hazırlığın yapılmasının ancak ihlallere sebebiyet veren davranışlardan kaçınılmasını temin edecek eğitim faaliyetleriyle mümkün olabileceği bilinmelidir.
Öte yandan yerinde incelemelere hazırlıklı olunmalı, bunun için;
Üst düzey yönetim, rekabet hukuku danışmanının tavsiyeleri doğrultusunda çalışanları bilgilendirmeli,
“Genel Uyarıları” belirlemeli
Önemli personel ve yönetim için, Kılavuz notlar hazırlamalıdır.
“Genel uyarılar”, tartışmalı metinlerin gözden geçirilmesini de kapsamalıdır. Unutulmamalıdır ki, ülkemizde yeni uygulama alanı bulan rekabet hukuku, firma çalışanlarının “nelerin yasal, nelerin yasak olduğunu” öğrenmeleri ile kurumsallaşacaktır. Haklarında henüz bir soruşturma açılmamış teşebbüslerin, bundan sonraki faaliyetlerinde hangi kuralları gözeteceklerini öğrenmelerinin en iyi yöntemi, önceki çalışmaların gözden geçirilmesi ve yöneticilerin “kendi kendilerini sorgulamalarıdır”.
Uzmanlar,
Her türlü defterleri (bilgisayarlar ve manyetik kayıtlar dahil) ve diğer iş kayıtlarını inceleme;
Defterlerden ve iş tutanaklarından kopyalar alma,
Firma içi yazışmaları (e-mail’ler dahil) ve tahminleri inceleme,
Faks, telefon raporlarını, yazıcıda basılmış evrakları, rakiplerle ilgili bilgileri-fiyat artış mektuplarını, iş planlarını inceleme,
Rakiplerle bir uyumlu eylem olup olmadığını tespite yönelik ip uçlarını araştırma (rakiplerin kartvizitleri, randevu kayıtları, geziler, rakip teşebbüs yöneticileriyle birlikte gerçekleştirilen otel buluşmaları, harcama belgeleri),
Elde edilen dokümanlarla ilgili sözlü bilgi isteme,
Dernek, sendika ve formel olsun-olmasın benzeri birlik toplantılarında alınan kararlara ilişkin bilgi isteme,
Teşebbüsün bina, arazi ve ulaşım aracına girme ve incelemelerde bulunma yetkilerine sahiptir.
Elde edilen belge, bilgi ve bulguların mevcut bilgileri teyit etme amacını taşıyabileceği daima göz önünde bulundurulmalıdır.
Önaraştırma ve soruşturma kapsamındaki yerinde incelemeler, teşebbüsleri hazırlıksız yakalamak ve men edilen davranışları ortaya çıkarmak maksadıyla habersiz olarak yapılmaktadır.
Böyle bir durumda, rekabet hukuku danışmanları inceleme yerine gelene kadar neler yapılması gerektiğine dair üst düzey yöneticilerden kapı görevlilerine kadar tüm yetkililere daha önceden bilgi verilmiş olması ve ani bir baskında uygulanacak stratejinin önceden belirlenmiş olması çok önemlidir.
Yerinde inceleme maksadıyla gelen uzmanlar incelemeye konu olan önaraştırmanın veya soruşturmanın içeriğini, başlama tarihini ve eksik bilgi vermekten doğacak ceza miktarını bildirmek zorundadır.
Kurul görevlileri, yerinde inceleme yapabilmeleri için Yetki Belgelerini göstermek durumundadır.
Uzmanlarca talep edilen bilgilerin verilmesinde şirketin rekabet uzmanı veya danışmanlarının gelmesine kadar; üst düzey bir yöneticinin bulunmaması durumunda ise üst düzey yöneticinin gelişine kadar erteleme talep edilebilir. Ancak böyle bir talebin mutlaka kabul edilmesi beklenmemektedir.
Önaraştırmalarda yerinde incelemeye gelen uzmanların görevlerini ifa etmeleri engellendiği takdirde para cezası verileceği ve daha da önemlisi, men edilen davranışların belgelerinin açıkça var olduğu yönünde kanaatin oluşacağı, bunun ise soruşturma açılması yönünde yeterli bulgu olarak değerlendirilebileceği bilinmelidir.
Haklarında önaraştırma yapılan pek çok teşebbüsün tartışmalı olan inceleme konularında yerinde inceleme yapan uzmanlara yeterli açıklamalar yaparak soruşturma açılmasına mahal olmadığını gösterebilmiş olduğu unutulmamalıdır.
Yerinde incelemeyi kolaylaştırmak için ılımlı olunması ve agresif tavırlardan kaçınılması önem taşımaktadır. Unutulmamalıdır ki olumsuz yaklaşımların bedelini, firmanız para cezası olarak ödemek durumunda kalabilir!
Uzmanlar tarafından kendisine soru yöneltilen çalışanlar bu soruları ve verdikleri cevapları özetleyici/hatırlatıcı notlar tutmalıdır.
Uzmanlar tarafından incelenen tüm evraklar not edilmeli ve görevlilerin fotokopisini çektiği her evrakın bir kopyası da firma yetkilileri için alınmalıdır. Alınan evrakların kopyalarının tutulması, Rekabet Kurulu’nun incelediği evrak bütününe sahip olma açısından çok önemlidir.
Rekabet Kurulu teşebbüslerden süresi içinde bildirilmesi kaydı ile her zaman bilgi isteyebilir.
Rekabet Kurulu’nun Bilgi İsteme prosedürü kapsamında talep ettiği bilgiler verilirken 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun hükümlerinin çok iyi bilinmesi gerekmektedir.
Rekabet Kurulu’nun, bilgi istediğinde kendisine gereken bilgilerin sağlanmaması durumunda, para cezası verme hakkı vardır. Bu konuda Rekabet Kurulu oldukça katıdır.
Unutulmamalıdır ki; önaraştırma safhasında istenilen bilgilere verilecek cevaplar, çoğunlukla “bir soruşturma açılıp açılmaması gerektiği yönünde” Rekabet Kurulu’nun vereceği kararı belirleyecektir.
Rekabet Kurulu, vereceği ceza miktarını belirlerken, daima ilgili firmanın soruşturma sırasında Rekabet Kurulu’na yardımcı olma derecesini göz önünde bulundurmaktadır.<br>
Teşebbüsten bilgi istendiği belirtilen yazıda;
talep edilen bilgi açık ve anlaşılır olarak belirtilmiş olmalı;
talep edilen bilginin ne kadar süre içerisinde ve ayrıca hangi adrese verileceği belirtilmiş olmalı;
talep edilen bilginin zamanında verilmemesi veya eksik ya da yanlış olarak verilirse tahakkuk ettirilebilecek para cezasının miktarı belirtilmiş olmalıdır.
Bir bilgi talebinin içeriği teşebbüs tarafından tam olarak anlaşılamamışsa, Rekabet Kurumu’ndan ek açıklama yapması istenebilir. Bilgi istemi, çok dikkatle incelenmeli ve mümkünse bir rekabet hukuku danışmanının görüşleri alındıktan sonra cevaplandırılmalıdır.
Rekabet Kurulu’nun belirleyeceği süre içinde istenilen bilgi mutlaka verilmelidir. Verilecek cevap yazısının açık, anlaşılır ve yeterince detaylı olarak hazırlanması yerinde olacaktır.
İstenilen bilginin kapsamına göre manyetik disketlerde veya e-mail ile ayrıca gönderilmesi de uygundur.
Soruşturma safhası sonunda varılacak nihai kararlarda, Kurul’un asgari ceza ile cironun % 10’una kadar bir aralıkta para cezasını taktir edebileceği düşünüldüğünde; istenilen bilgilere yanlış veya yanıltıcı cevap verilmesinin, yanlış bilgi verilmesinden doğacak cezai sorumluluğun haricinde esas olarak, Kurul’un takdirini olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalıdır
Rekabet Kurulu refen veya kendisine intikal eden başvurular üzerine soruşturma açılmasına ya da
-soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için-
ön araştırma yapılmasına karar vermektedir.
Rekabet Kurulu, önaraştırma ve soruşturma evrelerinde
anlaşma, karar veya uyumlu eylem ile rekabetin sınırlandığı veya piyasada edinilmiş hakimiyetin kötüye kullanıldığını gösterecek
bulgu ve belgelere çoğunlukla yerinde incelemelerde ulaşmaktadır.
Kanun, men edilen davranışların soruşturulması sürecinde yerinde incelemeler yapılmasını öngördüğü gibi,
ayrıca
muafiyet kararları ile menfi tespit belgelerinin ilgili olduğu piyasaları sürekli takip etmek amacıyla denetim yükümlülüğü getirmektedir.
Bu tür denetimler de bilgi isteme ve yerinde incelemelerle gerçekleştirilmektedir. Rekabet Kanunu, yerinde inceleme ve bilgi isteme çalışmalarının
hangi amaçla gerçekleştirildiğinden ve soruşturma veya rutin denetim gibi hangi kapsamda olduğundan bağımsız olarak;
incelemelerde Rekabet Kuruluna geniş yetki tanınmıştır.
Rekabet Kurulu yerinde incelemelerde bulunma görevini Kurum personeli olan Rekabet Uzmanları aracılığı ile gerçekleştirir.
Aşağıdaki açıklamalar Rekabet Kurumunun teşebbüslerden bilgi istemesi ve yerinde incelemelerde bulunması halinde teşebbüslerin hak ve yükümlülükleri özetlemekte, ayrıca teşebbüslerin dikkat etmeleri ve kaçınmaları gereken davranışları hatırlatmaktadır. Bilgi Notunun tek başına bir dayanak teşkil etmediği ve 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanundan bağımsız olarak hiç bir geçerliliği bulunmadığı unutulmamalıdır.