Rekabet ve Büyük Mağazalar Kanunu üzerine

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından ilk kez 12.04.2004 tarihinde TBMM Başkanlığı'na gönderilen ve halk arasında market yasası olarak bilinen Büyük Mağazalar Kanunu'nun yeniden gündeme geldiğini ve Yüce Meclis'in ajandasında olduğu üzerine duyumlar alıyoruz. Bu düzenlemenin rekabet yasasına aykırı hususlar içerdiğini anlatan görüşlerin üzerine Bakanlık bir cevap hazırlayarak göndermiş. Ancak ben bir az geçikme ile konuyu yeniden gündeme getirme fırsatı bulabiliyorum. Özetle Bakanlık bugüne kadar yapılan kapsamlı çalışmaları anlatıyor ve TescoPLC ve Metro AG gibi devlerin görüşlerinin alındığını, Fransa, İtalya ve Amerika mevzuatının incelenerek yasa taslağının hazırlandığını belirtiyor. Hatta Rekabet Kurumu'nun görüşüne de başvurulduğunu belirtiyor. Benim zaten hatırlanacağı üzerine yazım Bakanlığın çalışmaları eleştirmek değil tam tersine alkışlamak üzerineydi, sadece bazı hususların rekabeti bozduğunu ileri sürmüştüm.rnTaslağın rekabete aykırı belirgin özelliği orta boy ve küçük parekendecilerin hakim durumda olduğu bir piyasada ya da belirli coğrafi bölgelerde büyük mağazaların aleyhine rekabetin bozulmasıdır. Bu noktada bir terslik vardır: Büyük mağazalar hakim durumdakilere karşı rekabet getirirken, sanki hakim durumda bulunanların büyük mağazalar gibi teorik bir yaklaşım hatası yapılmıştır. Nitekim bu hata satış zincirleri ve şubeler maddesinde belirginleşmektedir. Bir bakkalın fiziki koşullarında bir zincir market üyesi açılamayacaktır. Böylelikle rekabet ortadan kalkmış olmaktadır. Bu husus Rekabet Kurulu'nun dağıtım tebliği ile de çelişmektedir.rnÖdemeler ile ilgili bölüm konu ile ilişkisi olmadığı halde başka bir talebin kanun içerisine konulması ile ilgilidir. AB'de bu konuda ayrı bir yönerge bulunurken örneğin Fransa'da rekabet yasasının içerisinde yer almaktadır.rnYasaklara ilişkin maddelerin tümü (c ve d fıkraları hariç rekabet kanunu kapsamında olmadığından) 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile çelişmektedir. Kaldı ki, bu maddede vazedilen hususların önlenmesi için rekabet kanunu yeterli maddeler ile donatılmıştır. Tıpkı ödemelere ilişkin rekabeti bozucu hususuların da aynı kanun ile çözülebilmesi mümkündür.rnÖzetle Büyük Mağazalar Kanunu'na ülkede hiçbir ihtiyaç bulunmamaktadır. Ancak bu yasanın hazırlanmasına neden olan tüm olumsuzluklar piyasalarda mevcuttur. Bunların düzeltilme, cezalandırılma ve rekabetin yeniden tesisi ile yasa ile görevlendirilmiş Rekabet Kurulu vardır. Hal böyleyken küçük esnafa da bir şeyler yapalım. Sanayi ve Ticaret Odalarına şirin görünelim mantığı ile yapılmak istenen bu düzenleme görüştüğüm anayasa hukukçularına göre temel yasamıza da aykırı hususlar ihtiva ediyormuş. Sonuç Rekabet Kurumuna geçmişte yapılan İstanbul Bakkallar Odası'nın şikayetleri, meşrubatçıların ve diğer küçük esnaf ve üreticilerin büyük marketlerle ilgili şikayetleri bir sonuç getirmeyince bu kesim kalkıp Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na gitti. Bakanlıkta bu büyük seçmen kitlesini memnun etti. Ülkemize hayırlı olsun, nasılsa enflasyon düştü mahallede biraz fiyatlar artabilir.