Rekabet Kanunu ve Yöneticiler (II)

Rekabet Kanunu ve Yöneticiler (II)

Geçen hafta rekabet yasasının yöneticilere etkilerinden söz ettik, bu hafta dab u önemli meseleye devam ediyoruz. Ticaretin doğal akışı içerisinde yasa bazı davranışları yasaklamaktadır, anacak tüketicinin yararına ve teknik gelişmeye yardımcı olması kaydıyla bazı muafiyetler tanınmaktadır.

4054 Sayılı Kanun'a göre hangi hallerde muafiyet talep etmek mümkündür?

Rekabet Kurul’u aşağıda belirtilen şartların tamamının varlığı halinde ilgililerin talebi üzerine, teşebbüsler arası anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birlikleri kararlarının 4’üncü madde hükümlerinin uygulanmasından muaf tutulmasına karar verebilir. Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması, tüketicinin bundan yarar sağlaması, ilgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması durumunda muafiyet talep etmek mümkündür. Ayrıca Muafiyetin verilmesi Kurul tarafından belirli şartların ve/veya belirli yükümlülüklerin yerine getirilmesine bağlanabilir.

Rekabet Kanunu’na göre Grup ve Bireysel Muafiyetler mevcuttur. Grup Muafiyetleri ile ilgili mevzuatı Rekabet Kurulu yayımlamaktadır.

Rekabet Kanunu’nun 4. Maddesi serbest piyasa düzeninin nasıl olmasını, tekellerin önlenmesini, pazarları paylaşmanın mümkün olamadığını, teknik gelişmeyi kontrol altına almaya çalışmanın mümkün olmadığını kabul etmektedir. Ancak teşebbüslere veya sektörlere muafiyet tanınarak Kanun’un 4. maddesinden muaf olmak mümkündür. Bu tür muafiyetler tüketici yararına olarak teknik ve ekonomik gelişmenin sağlanması gibi bazı şartlara bağlanmaktadır. Ayrıca da muafiyet elde edenlerin piyasayı bozacak eylemlerde bulunmaları yine özel mevzuatlarla önlenmektedir.

Yöneticilere cezaların bulunduğu 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un içerisinde hapis cezası mevcut mudur sorusu geliyor akla. Rekabet Kanunu içerisinde kanun hükümlerine göre cezalar sadece idari para cezalarıdır ve hapis cezası mevcut değildir. Ancak Kurul’un aldığı kararların infazına muhalefet etmek, evrakta tahrifat yapmak, yetkili kişilerin araştırmalarını engellemek, zor kullanmak gibi eylemlerde bulunulduğu durumlarda TCK’nun içerisinde yer alan ilgili maddelerin geçerli olduğu unutulmamalıdır.

Yöneticilerin sorumlulukları bununla da bitmemektedir. Bir yöneticinin sebebiyet verdiği rekabet ihlali ertesinde zarar gören tarafının tazminat davası açma hakkı vardır. Rekabet Kanunu’na göre zararın belirlenmesinde zarar gören teşebbüslerin elde etmeyi umdukları bütün karlar geçmiş yıllara ait bilançolar da dikkate alınarak hesaplanır. Ortaya çıkan zarar, tarafların anlaşması ya da kararı veya ağır ihmalinin olduğu hallerden kaynaklanmaktaysa, hakim, zarar görenlerin talebi üzerine uğranılan maddi zararın ya da zarara neden olanların elde ettiği veya elde etmesi muhtemel olan karların üç katı oranında tazminata hükmedebilir.

Öte yandan yöneticilerin uyarılması gereken çok önemli bir nokta da, Rekabet Kurulu soruşturmaları sırasında, Kurul, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi tüm kamu kurum ve kuruluşlardan, teşebbüslerden ve teşebbüs birliklerinden isteyebilir. Bu makamlar, teşebbüsler ve teşebbüs birliklerinin yetkileri istenen bilgileri Kurul’un belirleyeceği süre içinde vermek zorundadır.

Rekabet Kurul’u adına hareket eden ve Kurul tarafından belirlenip görevlendirilen Kurul üyesi ve raportörlerden oluşan bir heyet soruşturma safhasında Kanun’un öngördüğü bilgi isteme ve yerinde inceleme yetkilerini kullanabilir. Belirtilen bu süre içinde lüzumlu gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilginin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilir. Rekabet Kurulu teşebbüslerin veya teşebbüs birliklerinin; defterlerini, her türlü evrak ve belgelerini inceleyebilir ve gerekirse suretlerini alabilir; belirli konularda yazılı veya sözlü açıklama isteyebilir; teşebbüslerin her türlü mal varlığına ilişkin yerinde incelemeler yapılabilir.

Bir diğer önemli husus da, bu anlatılanların sadece özel sektör yöneticilerini kapsamadığıdır. Rekabet Kanunu KİT’leri de kapsamaktadır. Özel teşebbüsler gibi Kamu İktisadi Teşekkülleri de aynı kurallara tabidir.