Rekabet Hukuku'nda Dağıtım Anlaşmaları ve Fikri Mülkiyet Hakları Üzerine Yeni Düzenlemenin Getirdikleri Prof. Dr. Arif Esin

Franchise anlaşmaları kapsamında bir lisansın verilmesi, lisans anlaşması veya içerdiği hükümlerin gerekli olması ve doğrudan mal ve hizmetlerin satışıyla bağlantılı olması şartıyla yeni grup muafiyeti tüzüğü tahtında değerlendirilmektedir. Franchise anlaşmalarının çoğu -ana franchise anlaşmaları da dahil olmak üzere- gerekli ve doğrudan mal ve hizmetlerin satışıyla bağlantılıdır. Böyle olmadığı durumlarda dahi dağıtıma yönelik franchise anlaşmaları bu doğrultuda değerlendirilir. Ayrıca, aşağıda sayılan yükümlülükler de, franchise verenin fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması maksadıyla gerekli görülmektedir:



a) Franchise alanın, doğrudan veya dolaylı olarak benzer bir ticari faaliyette bulunmama yükümlülüğü,



b) Franchise alanın, rakip bir teşebbüsün ortaklık paylarını ve diğer her türlü iktisadi varlığını, bu teşebbüsün ekonomik davranışlarını ve karar organlarını etkileyebilicek düzeyde iktisap etmeme yükümlülüğü;



c) Franchise alanın, franchise veren tarafından aktarılan know-how'ı know-how gizliliğini yitirene kadar üçüncü kişilere açıklamama yükümlülüğü;



d) Franchise alanın, franchise hakkının kullanılması sırasında edinilen herhangi bir deneyimi franchise verene aktarma ve bu deneyimin sonucu kazanılan know-how için franchise verene ve diğer franchise alanlara münhasır olmayan bir lisans verme yükümlülüğü;



e) Franchise alanın, lisanslı fikri ve sınai mülkiyet haklarının ihlali halinde, franchise vereni bu durumdan haberdar etme, ihlal edenler hakkında yasal işlem başlatma veya ihlal eedenler hakkında başlatılan herhangi bir yasal işlemde franchise verene yardımcı olma yükümlülüğü;



f) Franchise alanın, franchise veren tarafından verilen lisanslı know-how'ı franchise hakkının konusu dışındaki amaçlar için kullanmama yükümlülüğü;



g) Franchise alanın, franchise verenin izni olmaksızın franchise anlaşmasındaki hak ve yükümlülükleri devretmeme yükümlülüğü ;



Yukarıda anılan yükümlülüklerin Madde 81 (1) kapsamına girmeleri durumunda, bu yükümlülükler tüzük hükümleri doğrultusunda grup muafiyetinden faydalanırlar.



Avrupa Birliği'nin fikri mülkiyet haklarına ilişkin dağıtım anlaşmalarında yer alan hususları bundan ibarettir.

[1] Türkiye, bu statüler içinde ikinci katagoride yer almakta, yani statüsü Gelişmekte olan Ãœye Ãœlke satatüsüne girmektedir. Böylelikle de gelişmiş ülkelerin uyum göstereceği hızlı takvime oranla daha uzun bir süreye yayılan bir süreçte sözkonusu yükümlülüğe uyum sağlayabilmesine olanak tanınmaktadır.



[2] 240/96 Sayılı Teknoloji Transferi Komisyon Tüzüğü, ATRG, L 31, 1996, s:2



[3] Yan Sanayi Anlaşmaları Ãœzerine Komisyon Duyurusu, ATRG, C 1, 1979, s:2.



[4] 417/85 ve 418/85 Sayılı Yatay Anlaşmalar İle Bağlantılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Mafiyet Komisyon Tüzükleri, ATRG, L 53, 1985, s:1 ve 5.