KRONİK ENFLASYONA REKABET MEVZUATI REÇETESİ

Enflasyonun nedenleri ilk okullarda bile öğretilir oldu. Üniversite eğitimi, özellikle iktisat fakülteleri uzun zamandan beri "enflation maker" yetiştiriyor. Para piyasaları, faiz oranları, yaşlandırma tablolorı... rnrnOkulda, iş yerinde, sokakta, borsada ilgilenilen yalnızca "enflasyona karşı nasıl korunulacağı". Enflasyon değirmeniyle nasıl mücadele edileceği yalnızca bir dizi serdengeçtinin işi. rnrnPiliç üreticileri Temmuz ayı içerisinde dördüncü kez fiyat zammı yapmış...Açıklama, yem fiyatlarındaki artış ve sıcaklarda artan piliç telefi. 96 Aralık ayındaki zamların açıklaması ise havaların soğuması idi. Dört büyük üreticinin aynı dönemde aynı oranlarda zam yapmasının havadaki buluta dayandırılması mümkün olabilir belki; meteoroloji uzmanlığımız alanının dışında. Yaz aylarında beyaz ete karşı artan talep ile yılbaşı karambolündeki tavuk histerisi ile ilintilendirilebilir mi bu zamlar, kendi uzmanlığımız sınırlarında Evet. rnrnTavuk zammı havadaki bulutla ilintilendirilemez; ama düdüklü tencere fiyatı tavuk zammı ile, karı-koca kavgaları tencere fiyatıyla, beklentilerle yükselen enflasyon da karı-koca kavgasıyla ilintilendirilebilir bir ölçüde. rnrnArtan çimento fiyatları ile inşaat fiyatları ilintilendirilebilir mi Evet, ama makul bir ölçüde. Çimentonun inşaat maliyetinden aldığı pay, değer olarak % 12 ise, çimento fiyatının bir yılda % 180 artması karşısında inşaat fiyatı nasıl oluyor da % 160 artabiliyor. Bu artışın çimento ile ilintisi, çimentonun inşaata toplam girdisi ile ilgili, gerisi beklentiyle. Belki piliç fiyatıyla, belki tencere. Ama havadaki bulutla değil. rnrnEnflasyonun gübresi beklenti. Beklentinin gübresi vesileler. Vesilelerin temeli kartellerin uyumlu fiyat zamları. rnrnBeklentilerin kırılması için, vesilelerin kontrol altına alınması gerekli. Ayrıca bu, mevzuatın emri. Fiyatların piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerce birbirine yakın aralıklarla artırılmasını yasaklayan bir kanunumuz var. Kanunun uygulayıcısı, Rekabet Kurulu. rnrnDeterjan, margarin, çimento, yassı ve uzun demir çelik ürünleri, çocuk bezi, don lastiği, ekmek, vitrifiye, mitrifiye... Bir baksak mesela bu piyasalara ve diğerlerine. Rekabet mi var, yoksa cicim rekabet mi Fiyat zamlarının ne kadarı girdilerden oluşan maliyet artışlarıyla ilgili, ne kadarı piyasaların paylaşılması ve ayrı ayrı yaratılan hakim konumlar ile kar maksimizasyonu gerçekleştirme hedefiyle ilgili. Önce çevremizdeki ticaret dokularını kısaca gözlemlesek, sonra bu örnekleri çoğaltsak. En sonunda da tüm piyasalardan toplanan eksik rekabetten kaynaklanan fiyat zamlarının bilançosunu çıkartsak. Bunu enflasyon ile ilintilendirsek, ayrıca birbirine vesile oluşturan bu sürecin kırılması ile, sair piyasalara yansıyan negatif sinerjiyi de hesaplasak. Bunun yarattığı yükü de enflasyondan çıkarsak. Acaba yıllık enflasyon oranı kaç puan düşer rnrnRekabet Kurulu'nun eteğindeki taşları düşürmesi, uzman kadrolarını atayabilmesi, Kurum'un tüm organlarıyla piyasalar çuvalını şöyle bir sallayarak yerli yerine oturtması ve reel ekonomi şartlarının teşebbüslere amir kılınması akabinde neler olur rnrnCicim rekabetçi piyasalarının aktörlerinin kar marjları düşse de, prodüktivite ve milli gelir ne kadar artar Rekabetçi özellik kazanmak için ne kadar ek yatırım gerçekleştirilir Bu durum özel sektörün borçlanma tahditini orta vadeye çekebilir mi Müstemleke biçimi pazarlama politikalarını benimsemiş kimi yabancı sermayeli firmalar için Türkiye pazarı mevcut cazibesini yitirse de, rekabet şartlarının tesis edilmiş olduğu bir Türkiye henüz Türkiye'ye gelmemiş yabancı sermaye için ne kadar bir ek cazibe kazanır rnrnBunların tümü akademik olarak birer hipotez yavrusu. İlgilenen iktisatçılar birer ucundan tutup peşine düşebilirler soruların. Sonra görülür Rekabet Kanunu'nun tüketici ve piyasa fiyatlarıyla doğrudan ilişkisi ve eksik rekabet şartlarının Türkiye ekonomisine olan yükü.