REKABEK KURULU ŞİRKET BİRLEŞMELERİNİ İZLEYECEK

Dünkü yazımızda 1997/1 sayılı Tebliğ ile Kurul'un 4054 sayılı yasa gereği şirket birleşme ve devralmalarını düzenleyen esasları belirlediğini hatırlatmış ve tebliği irdelemeye çalışmıştık. Rekabet Kurul'u önümüzdeki günlerde ve gerektiği hallerde yeni tebliğler yayımlayacak. Bu konulara sanayi ve hizmet sektörünün dikkatle eğilmesi gerekiyor. Bu iş yalnız hukukçuların değil ama iktisatçıların da ilgi alanına girmesi gerekiyor. Bakıyorum, iktisatçı köşe yazarı arkadaşlar bu işlere pek rağbet etmiyor. Halbuki Avrupa'da rekabet hukuku konusu, hukukçulardan çok iktisatçıların ilgisine mahsar olmuştur. rnrnŞirket birleşmeleri ve devralmalarında bazı eşiklerden söz etmiştik. Birleşme ve devralma işlemi sırasında toplam cirosu 10 triliyonu aşan yeni oluşumların Kurul'dan izin alması gerektiğini hatırlatmıştık. Burada cironun tek düzen hesap planına göre bir önceki mali yıldaki net satışlardan oluştuğunu belirtmemiz gerekiyor. Ciro hesaplanırken teşebbüslerin kendi aralarındaki satışlardan doğan ciroları hesaba katılmayacağını da ilave ediyoruz. Öte yandan teşebbüslerin kısmen devri ile oluşan birleşme ve devirlerde devredilen kısmın cirosu esas alındığını belirtiyor 1997/1 sayılı Tebliğ. rnrnÖte yandan pazar payı da birleşme ve devralmalarda önemli ve bağlayıcı bir unsurdu. Pazarın tanımı konusunda, Tebliğ, hiçbir kargaşalığa yol açmayacak bir biçimde açıklıkla bezenmiş. Coğrafi pazar, teşebbüslerin, mal ve hizmetlerin arz ve talebi konusunda faaliyet gösterdikleri, rekabet koşullarının yeterli derecede farklı olduğu için bu bölgelerden kolayca ayrılabilen bölgeler. Coğrafi pazar değerlendirilmesi yapılırken, özellikle ilgili mal ve hizmetlerin özellikleri ile tüketici tercihleri bakımından giriş engellerinin, ilgili bölge ile komşu bölgeler arasında teşebbüslerin pazar payları veya mal ve hizmetlerin fiyatları bakımından hissedilir bir farklılığın varlığı gibi unsurlar dikkate alınmakta. rnrnKurul'a bildirim ise birleşme veya devralma sayılan halleri gerçekleştiren kişi veya teşebbüslerce birlikte yapılabilmekte. Taraflardan yalnız birinin yaptığı bildirim de geçerli sayılabiliyor. rnrnBildirim için (Form-2) adlı bir matbuu form hazırlanmış. Ortak bildirimler tek bir formla da yapılabiliyor. Her bildirim ve ekli evrakları yirmi nüsha halinde hazırlanarak Rekabet Kurumu'na gönderilmesi gerekiyor. Bu arada en önemli husus Rekabet Kurumu'nun şube ve temsilciliklerine yapılan bildirimler yapılmamış sayılıyor. İlgili işlemin doğrudan Ankara'ya yapılması gerekiyor. rnrnBildirim üzerine Kurul birleşme ve devralmaları değerlendirmeye alıyor. Burada Tebliğ çok açık bir biçimde Kurul'un hangi kriterlere göre hareket edeceğini belirtmiş. Keyfi hareketlere yer bırakmamış. rnrnKurul öncelikle ilgili piyasanın yapısı ve ülke içinde veya dışında yerleşmiş olan teşebbüslerin fiili ve potansiyel rekabeti bakımından ülkedeki etkin rekabetin korunması ve geliştirilmesi ihtiyacına; ilgili teşebbüslerin pazardaki durumuna, ekonomik ve mali güçlerine, sağlayıcı ve kullanıcı bulabilme alternatiflerine, arz kaynaklarına ulaşabilme veya pazarlara giriş olanaklarına; pazara girişte herhangi bir yasal veya diğer engellere, ilgili mal ve hizmetlere olan arz-talep eğilimlerine, aracı ve son tüketicilerin menfaatlerine, rekabet engeli şeklinde olmayan ve tüketiciye avantajlar sağlayan teknik ve ekonomik süreçteki gelişmeler ve diğer hususlara bakarak kararını veriyor. rnrnVe neticede de hakim durum yaratmayan veya bir bir hakim durumu güçlendirmeyen ve bunun sonucu olarak ülkede veya bir bölümünde etkin rekabeti önemli ölçüde engellemeyen birleşme veya devralmalara izin veriyor. Ayrıca müteşebbis lehine yerinde bir esneklik de getirilmiş. Kurul'un bildirilen birleşme veya devralmaya, gerekli gördüğü diğer tedbirlerin alınması ve bazı yükümlülüklere uyulması koşuluyla izin verebilme imkanı mevcut. rnrnBu arada Kurul, sağlıklı bir kararı hasıl edebilmek için gerekli gördüğü hallerde birleşme veya devralmanın taraflarının yanısıra, birleşme veya devralma ile ilgili diğer kişilerden ve tarafların müşterileri, rakipleri ve tedarikçileri gibi üçüncü kişilerden bilgi isteyebiliyor. Bu kişileri sözlü toplantılara davet edebiliyor. Ayrıca birleşme veya devralma ile ilgili tarafların müşterileri, rakipleri ve tedarikçileri gibi üçüncü kişiler meşru menfaatleri olduğunu göstermek suretiyle sözlü savunma toplantılarına katılmayı Kurul'dan talep edebiliyorlar. rnrnTürk iktisadi hayatına düzen verecek ve sağlıklı bir kalkınmaya ve düzgün bir sermaye birikiminin oluşmasına imkan tanıyacak ve en önemlisi Türk işletmelerini uluslararası rekabete açabilecek bu Tebliğ Rekabet Kurulu'nun bir tebliğ ile Kurum'un teşkilatını oluşturduğunu ilan ettiği tarihte yürürlüğe giriyor.