RAMİ'de Neler Oluyor ?

Prenses Diana'nın talihsiz sonu son günlerde gündeme oturdu, ama hayat devam ediyor, eve güçte olsa sofralık margarini, çiçek yağını, sabunu, deterjanı tedarik edip, götürmek gerekiyor. Yüksek enflasyon her kesimin belini büküyor. Yüksek enflasyonun, pahalılığın bir sebebini de bugüne kadar Osmanlı'dan Cumhuriyet dönemi de dahil olmak üzere satış noktalarına mal tedarik eden Rami esnafına büyük üreticilerin yaptığı mal satmama eylemi veya boykotu sonucu olduğunu öğreniyoruz. rnrnToptancılara yapılan boykot üzerine Kanal 6'da geçen gece ilginç bir program izliyoruz. Ardından esnaf temsilcilerini arıyorum, Kanal E'de bir program da ben yapıyorum. Ancak meselenin ekonomi basınına yansıması gerekliliğine inandığım için bugün yazımda da yer vermek istiyorum. rnrn rnrnRami Piyasası'nın temel olarak 4 önemli özelliği mevcuttur. rnrnBunlardan ilki, tarihi önemidir. Cenevizlilerden kalma toptancılık sisteminin fiilen uygulandığı alan Rami Piyasasıdır. rnrnİkincisi, İstanbul Gıda Sitesi'nin Türkiye ve Avrupa piyasaları içerisinde, tam rekabetçi piyasa düzenine en yakın piyasa oluşumunun yegane örneği olmasıdır. Birbiriyle benzer konularda iştigal eden tamamı kayıt altında bulunan 827 toptancı teşebbüs, aynı müşteri kitlesine yoğun bir rekabet ortamında hizmet sunmaktadırlar. Rami piyasası bu yüzden reel ekonominin ve tam rekabetçi piyasa düzeninin en iyi örneği konumundadır. rnrnÜçüncü önemli özelliği ekonomik büyüklüğü ve istihdama katkısıdır. İstanbul Gıda Sitesi, Türkiye'nin en büyük toptancılar çarşısıdır. 22 bin kişi doğrudan istihdam edilmiştir. Hanehalkı ve hizmet götürdüğü perakende sektörü mensupları ile birlikte, 320 bin kişinin geçimine katkı sağlamaktadır. Böylelikle de 16 milyonluk bir tüketici nüfusuna ucuz, hızlı ve kaliteli hizmet sunulmaktadır. Piyasanın yıllık cirosu 450 trilyon TL seviyesindedir. Bu büyüklük, Türkiye'nin en büyük kuruluşunun yıllık toplam cirosunun iki katı büyüklükte bulunmaktadır. rnrnDördüncü büyük özelliği, Rami piyasasının fiyat yapısının tüm Türkiye toptan piyasalarının fiyatını belirleyebilme özelliğidir. Yoğun rekabet halinde kar marjlarının en düşük seviyede bulunduğu halde oluşan Rami fiyatı, Türkiye genelinde tüm toptan piyasalara emsal teşkil etmekte ve üretici firmaların fiyat zamları serbest pazar ekonomisinin dinamiği ile kontrol edilebilmektedir. Türkiye genelinde fiilen bir emtia borsası niteliğindeki piyasamızın Toptan Fiyat Endeksine katkısı 10-12 puan arasındadır. Diğer bir deyişle, Rami piyasasının öncülüğünde toptancı piyasaları uygulamaları ile enflasyon 10-12 puan aşağı çekilmektedir. Bu ifade, Rami'nin by-pass'lanması durumunda enflasyonun 10-12 puan artacağı anlamını taşımaktadır. rnrn rnrnBildiğimiz kadarıyla bazı büyük üretici firmalar, Rami Toptancılarını piyasa dışına iten bir boykot uyguluyorlar. Böylesine büyük bir ekonomik önemi olan bir piyasayı nasıl gözardı edebilmişler, neye güvenmiş ya da arkalarını kime dayamışlar Bu uygulamadan kar etmeleri mümkün müdür ki böylesi bir uygulamaya yelteniyorlar rnrnKısa vadede kar edebilmeleri mümkündür. Zaten o karlılığı hedefleyerek bu yönde bir girişimde bulunmuşlardır. Zira, bu firmaların büyük bölümü yabancı sermayeli ve çok uluslu firmalardır. Bu firmaların stratejileri, her yeni tepe yöneticisinin dünyanın bir ucundan Türkiye'ye atanması ile değişmektedir. Her yeni gelenin de ilk hedefi, kısa vadede karlılığı arttırmaktır. Hal böyle olunca, firmanın Türkiye'de durumu üç-beş yıl sonra ne olacakmış diye bakmaksızın, kısa vadede kar sağlayacakları olur, olmaz uygulamalara girişirler. İşte bu son uygulama, tümünün birarada oturarak aldıkları bir karar sonucu oluşmuştur. Nasıl bu Rami'den kurtuluruz da istediğimiz ölçüde zam yapabiliriz diye yola çıkmışlardır. rnrn rnrnNeye güveniyorlar Tabii ki de, Türkiye'nin bir müstemleke ülkesi gibi yönetildiğini düşünerek, Kamu Yararı ilkesini gözardı ederek, hukukun yalnızca bol teşvikli yabancı sermayeyi koruyacağını düşünerek bu yönde bir uygulama başlatıyorlar. Gözardı ettikleri şey ise, Türkiye'nin bir hukuk devleti olduğu, Rami Piyasası'nın da 16 milyon tüketici tarafından sahiplenildiğidir. Siz 1200TL'lik bir margarini Rami'yi diskalifiye ederek 7 ay sonunda 3500TL'ye satmaya başlarsanız, bu örneği uyumlu eylem içerisinde bulunan tüm firmaların tüm ürünlerinde de görürseniz, kamuoyu ayaklanır. rnrnBu devlet size dilediğiniz gibi piyasaları ele geçirin, sonra istediğiniz biçimde zam yapıp tüketiciyi ezerek karları dışarı çıkarın diye teşvik vermedi ki. rnrnİstihdam yaratıp hizmet sunun diye yardım gördüler. Ha, nerde hata yaptılar; işte bunları gözardı ederek hata yaptılar. Kendi ülkelerindeki Rekabet Kanunları içinde yasak olan pek çok şeyi burada yaptılar. Düşünmediler ki, o kanunlar burada da uygulamaya alındı. rnrnİşte orada hata yaptılar.