Rekabet Kurulu bilindiği üzere büyük bir dikkat ve hızla Grup Muafiyet Tebliğlerini doğru olarak çıkartmaya devam ediyor.
Bugünlerde beklediğimiz diğer bir tebliğ de Franchise anlaşmalarına ilişkin. Tebliğler yayımlnmadan kamuoyuna ışık tutmak amacıyla
Avrupa Birliği uygulmalarını anlatıyoruz. Kurul, Topuluk uygulamalarına birebir uymak zorunda değil, ancak bu uygulamaların
hilafına da Ortaklık Konseyi Kararı gereği düzenleme yapamıyor. Nitekim bugüne kadarki icraatında hatasız geldi. Bundan
sonrasınında da böyle gideceğe benziyor. rnrnFranchise anlaşmaları, Topluluk Rekabet Hukuku içinde yer alan, malların özel dağıtım
ve satınalımlarının ve Fikri Mülkiyet Haklarının kullanım ve devri üzerine konulan kısıtlamaların kaldırılmasını öngören 85'inci
Maddenin birinci paragrafına muafiyet getiren üçüncü paragrafı kapsamında yer almaktadır. rnrnFranchise anlaşmaları, ticari marka,
işaret ve know-how ile ilgili Fikri Mülkiyet Hakları izinlerini ve malların tedarik ve satınalımlarına ait kısıtlamaları
kapsamaktadır. rnrnFranchise anlaşmaları, ilgili Yönetmelik uyarıca, franchisor ve franchisee olarak adlandırılan, franchise veren
ve alan iki işletme arasında yapılmaktadır. Franchise ile amaçlanan; mal ve hizmetlerin toptan ya da perakende veya her iki
şekilde nihai kullanıcıya, ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde sunulmasıdır. rnrnFranchise anlaşmaları, ayrıca üçüncü bir işletme
yoluyla yapılan anlaşmaları da kapsamakta ve üçüncü işletme "master franchisor" olarak adlandırılmaktadır. rnrnFranchise
anlaşmaları, mal ve hizmetlerin dağıtım ve tedariğini geliştirmekte ve kısıtlı yatırımlar arasında aynı tarzda bir ağ kurarak,
özellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yeni rekabetçiler olarak pazara girmelerine olanak sağlamaktadır. Franchise
verenin deneyim ve yol gösterici yardımları sayesinde, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin piyasa rekabet güçleri artmaktadır.
rnrn rnrnYönetmelik, franchise anlaşmalarının uyması gereken rekabet kurallarını da belirlemektedir. Buna göre; franchise alan
franchiseelerin, sahip oldukları franchise anlaşması uyarınca tanımlanan kendi özel bölgeleri dışında, aktif olarak müşteri
aramaları yasaklanmaktadır. rnrnAynı kural, bir özel bölgenin master franchise olarak adlandırılan vericiye verilmesinde de
geçerli olarak, onun, kendi bölgesi dışında üçüncü kişilerle franchise anlaşmaları yapmasını engellemektedir. rnrnFranchise
alanların, franchise'a konu olan hizmetin yerine getirilmesinde kullandıkları veya sattıkları malların, franchise veren tarafından
ya da onun talimatları uyarınca imal edilmiş olması veya ona ait ticari markayı taşıması gerekmektedir. rnrnFranchise alanların,
franchise'a konu olan hizmetin yerine getirilmesinde, rekabet içinde oldukları diğer malları kullanmaları veya satmaları, bu
mallara, franchise'a konu olan mallarla birlikte anılma ve benzer bir ağ kurma olanağı sağlayacağından yasaklanmıştır. Bununla
birlikte, aksesuarlar ve yedek parçalar, franchise'a konu olan malı oluşturan ana parça olmamaları dolayısıyla, bu yükümlülüğün
dışında kalmaktadırlar. rnrnFranchise'a konu olan malların büyük bir bölümü için rekabetin zarar görmemesi amacı ile paralel
ithalat serbest bırakılmaktadır. Bu sebepten dolayı, franchiseeler arasında çapraz teslimat daima olası olabilmektedir. rnrnBir
franchise ağı, başka bir dağıtım sistemi ile birleştiğinde ise, franchiseeler, yetkili dağıtıcılardan tedarikte bulunabilirler.
rnrnTüketicilerin, hasıl olan faydadan adil bir payda aldıklarına dair daha iyi bilgilendirilmelerini sağlamak amacıyla, franchise
kendisini bağımsız bir işletme olarak göstermeli ve franchise ağının ortak kimliğini ve itibarını hiçbir durumda tehlikeye
atmamalıdır ve bu tür davranışlardan kaçınmalıdır. Franchisee, franchisor'un malları için güvenceyi kabul eder ve bu yükümlülük,
franchisor, diğer franchiseeler ve diğer anlaşmalı bayiiler tarafından temin edilen tüm mallar için geçerlidir. rnrnRekabet içinde
olan imalatçılar arasında pazarın paylaşılması, franchisee'nin tedarikçi veya müşteri seçiminin, belirtilen koşullar haricinde
sınırlanması, franchisee'nin fiyatları belirlemesinin kısıtlanması gibi durumlar ise rekabete zarar vererek 85. Madde'nin birinci
paragrafı kapsamına girdiklerinden dolayı, franchise anlaşmalarında yer alamazlar. Bununla birlikte, franchisor, franchiseelere
fiyat konusunda, ulusal yasaların izin verdiği ölçüde, uyumlu eyleme yol açmamak şartı ile, tavsiyede bulunma özgürlüğüne
sahiptir. rnrnFranchise anlaşmaları, 85. Maddenin üçüncü paragrafının sağladığı muafiyet uygulamasına hak kazanabilmek için, bazı
şartları yerine getirmelidirler. Buna göre; know-how, malların satışı ve hizmetlerin nihai kullanıcılara tedariği ile ilgili
olarak, satılacak malların sunumu, hizmetlerin tedariği ile ilgili malların kullanımı, müşteri hizmetleri ve idari ve mali yönetim
konularını kapsamalıdır. Know-how, franchisee'nin rekabet durumunu ve performansını geliştirerek, yeni bir pazara girişini
kolaylaştırmalıdır. rnrnKnow-how'un tanımı, franchise anlaşmasında veya ayrı bir doküman olarak yanında ya da herhangi bir uygun
formda yer alabilir. Ancak, know-how anlaşılır bir biçimde olmalı ve gizlilik ve hakikilik kriterlerini yerine getirmelidir.
rnrnFranchisor'un sözleşme alanı içindeki yükümlülükleri tanımlanmaktadır. Buna göre, franchisor, üçüncü kişilere, franchise'ın
bir bölümünün ya da tamamının kullanım hakkını veremez, kendisi franchise'ı kullanamaz veya benzer bir yöntemle, franchise'a konu
olan mal ve hizmetleri pazarlayamaz ve son olarak kendisi, franchisor'un mallarını üçüncü bir kişiye tedarik edemez. rnrnMaster
franchise, kendi sözleşme alanı dışında bir üçüncü kişi ile franchise anlaşması yapamaz. rnrnFranchisee, franchise'i sadece
sözleşme şartlarına göre kullanabilir. rnrnFranchisee, kendi sözleşme alanı dışında, franchise'a konu olan mal ve hizmetler için
müşteri aramaktan sakınmalıdır. rnrnFranchisee, franchise'a konu olan mallarla rekabet eden malları, imal edemez, satamaz veya
hizmetlerin tedariğinde kullanamaz, yedek parça ve aksesuarlar bu yükümlülüğün dışındadır.