Bankacılık Sektörünün Dikkatine!

Bu günlerde bankacılık sektöründe Rekabet Kanunu ihlallerinin ortaya çıktığını gözlemliyorum. Bu vesileyle, biraz da tavsiye niteliği taşıması amacıyla konunun Avrupa Topluluğu boyutundaki gelişmelerine dikkat çekmek istiyorum. rnrnRekabet kanunlarının etkili bir biçimde uygulandığı her ülkede olduğu gibi Topluluk'ta da bazı sektörler gerçekleştirdikleri faaliyetlerin rekabet kuralları kapsamında değerlendirilmemesi gerektiğini savunmuşlardır! Topluluk'ta faaliyet gösteren bankaların da benzer iddialar öne sürmeleri üzerine ATAD, Avrupa Topluluğu rekabet kurallarının bankacılık sektörüne uygulanıp uygulanamayacağı konusundaki tartışmalara sektörle ilgili vakalarda almış olduğu kararlarla nokta koymuştur. rnrn rnrnBankacılık sektörüyle ilgili vakalarda davalı bankalar, sürekli bir biçimde bankaların toplumun genel ekonomik çıkarları doğrultusunda hizmetler verdiği, kamu yararını gözeten faaliyetlerinin Kurucu Antlaşma'nın ilgili 90 (2) maddesi kapsamına girdiği ve sektörün sermaye transferinde oynadığı rolün gözardı edilemeyeceği ve bu sebeplerden dolayı sektöre rekabet kurallarının uygulanmaması gerektiği yönündeki görüş beyan etmişlerdir. Ancak bu iddialar Yüce Divan tarafından kabul görmemiştir. rnrn rnrnYüce Divan ise "Her ne kadar bankalar kamu yararını gözeten ve toplumun genel ekonomik çıkarları doğrultusunda hizmetler verse de, uluslararası sermaye transferlerine ilişkin faaliyetleri de göz önünde bulundurulduğunda bankacılık sektörünün rekabet kuralları dışında tutulabilmesi için bankaların rekabeti engelleyici faaliyetlerinin devlet tarafından yapılan düzenlemelerle kendi iradeleri dışında belirleniyor olması gerekmektedir" hükmüne varmıştır. rnrn rnrnMevcut içtihatlar incelendiğinde ise, esas itibariyle, bankaların müşterilerine uyguladıkları komisyon oranlarını bankalararası anlaşmalarla belirlemeleri ve bankaların birbirlerine uyguladıkları komisyonları bankalararası anlaşmalarla belirlemeleri doğrultusundaki uygulamaları rekabet hukuku kapsamında dava konusu olmuştur. rnrn rnrnAT Komisyonu, müşterilere uygulanacak komisyonların bankalararası anlaşmalarla belirlenmesinin Topluluk rekabet kurallarının ihlaline ilişkin açık bir uygulama olduğu kanaatine varmış ve bu doğrultudaki anlaşmalara karşı çok ağır yaptırımlar uygulamıştır. rnrn rnrnDiğer taraftan, Komisyon, bankaların birbirlerine uygulayacağı komisyonların bankalararası anlaşmalarla belirlenmesi uygulamalarına ise, komisyona tabi hizmetlerin ancak bankalararası anlaşmalar yoluyla amacına uygun olarak sağlanabiliyor olması durumunda daha ılımlı yaklaşmaktadır. rnrn rnrnSon yıllarda ise bankalararası bir çok ikili anlaşma Komisyon'un onayına sunulmuştur ve Komisyon tarafların bölgesel paylaşıma girme ve aynı sınırlar içerisinde diğer bankalarla benzer nitelikli anlaşmalar yapmama gibi rekabet etmeme yükümlülüklerini anlaşmalardan çıkartmalarını şarta bağlamıştır. rnrn rnrnKomisyon, benzer hassasiyeti bankaların ATM makinalarını ortak kullanıma açtığı anlaşmalara göstermektedir. Komisyon, bankaların bu tür işbirliği anlaşmalarına taraf olma kriterlerinin eşit edimlere aynı şartların uygulanması suretiyle netleştirilmesinin gerekliliği ve bazı bankaların ortak ATM kullanım sistemine dahil edilmemek yoluyla sözkonusu hizmette piyasa dışına itilme tehditi oluşturulduğu gerçeğine dikkat çekmektedir.