SÜBVANSİYONLAR VE TELAFİ EDİCİ TEDBİRLER ANLAŞMASI

BÖLÃœM III : DAVA EDİLEBİLİR SÃœBVANSİYONLAR

Madde 5

Olumsuz Ticari Etkiler

Hiç bir Ãœye, 1. Madde'deki 1 ve 2'inci fıkralarda belirtilen subvansiyonlardan herhangi birinin kullanımı yoluyla öteki Ãœyelerin menfaatleri üzerinde olumsuz etki yaratamaz, yani:

(a) başka bir Ãœyenin yerli sanayiine zarar verilmesi

(b) GATT 1994 çerçevesinde öteki Ãœyelere doğrudan veya dolaylı olarak tahakkuk eden menfaatlerin, özellikle GATT 1994'ün II. Maddesi çerçevesindeki imtiyaz menfaatlerinin hükümsüz bırakılması veya zarar verilmesi;

(c) diğer Ãœyenin menfaatlerine ciddi zarar verilmesi.

Bu Madde, Tarım Sözleşmesi'nin 13. Maddesi'nde öngörüldüğü şekilde tarım ürünlerine uygulanmakta olan subvansiyonlara uygulanmaz.

Madde 6

Ciddi Zarar

6.1 5. Madde'nin (c) fıkrası çerçevesindeki ciddi zararın, aşağıdaki durumlarda mevcut olduğu kabul edilir:

(a) bir ürünün yüzde 5'i aşan toplam ad valorem subvansiyonu

(b) bir sanayi dalının uğradığı işletme zararlarını karşılayacak subvansiyonlar;

(c) tekrar meydana gelmeyen ve bu teşebbüs için tekrarlanmayan ve ağır sosyal sorunlardan kaçınmak ve uzun vadeli çözümler geliştirmek için zaman temini amacıyla verilen bir kerelik önlemler dışında bir teşebbüsün uğradığı işletme zararlarını karşılayacak subvansiyonlar;

(d) borcun doğrudan silinmesi, yani hükümete olan borçların affedilmesi ve borç geri ödemelerini kapsayacak yardımlar.

6.2 1. fıkra hükümlerine bakılmaksızın, eğer subvansiyon uygulayan Ãœye, sözkonusu subvansiyonun 3. fıkrada sıralanan etkilerden herhangi birine yolaçmadığını kanıtlarsa, ciddi zarar bulunmaz.

6.3 5. Maddenin (c) fıkrası çerçevesinde ciddi zarar, aşağıdakilerden bir veya bir kaçı meydana geldiğinde oluşur:

(a) subvansiyonun etkisi, başka bir Ãœyenin benzer ürününün, subvansiyonu uygulayan Ãœyenin pazarına ithalatını engelliyorsa;

(b) subvansiyonun etkisi, başka bir Ãœyenin bir üçüncü ülke pazarından benzer bir ürünün ihracatını engelliyorsa;

(c) subvansiyonun etkisi, diğer Ãœyenin aynı pazardaki benzer bir ürününün fiyatı ile karşılaştırıldığında subvansiyonlu ürünün önemli bir fiyat kırması veya aynı pazarda önemli fiyat baskısı, fiyat depresyonu veya satış kaybı şeklinde ortaya çıkıyorsa;

(d) subvansiyonun etkisi, önceki üç yıllık dönemdeki ortalama payı ile karşılaştırıldığında subvansiyon uygulayan Ãœyenin, belirli bir subvansiyonlu asli ürün veya emtiada dünya pazar payının artışı şeklinde ortaya çıkıyorsa ve bu artış, subvansiyonların verildiği dönemde istikrarlı bir eğilim izliyorsa.

6.4 Fıkra 3(b)'nin amaçları için, ihracatın engellenmesi, 7. fıkra hükümlerine tabi olarak, sübvansiyone edilmeyen benzer ürünün zararına olacak şekilde pazardaki göreceli paylarda değişiklik olduğunun kanıtlandığı her türlü durumu kapsar (ilgili ürün için pazar gelişimindeki açık trendleri ortaya koymaya yeterli bir dönemde, normal koşullarda bu süre en az bir yıldır). "Göreceli pazar payında değişiklik", aşağıdaki durumlardan herhangi birini kapsar: (a) subvansiyonlu ürünün pazar payında bir artış meydana gelirse; (b) subvansiyonlu ürünün pazar payı, subvansiyon olmadığı taktirde düşmesi gereken durumlarda sabit kalırsa; (c) subvansiyonlu ürünün pazar payı, subvansiyon olmadığı taktirde olabileceğinden daha düşÃ¼k oranda azalırsa.

6.5 Fıkra 3(c) amacı için, fiyat kırma, bu tür fiyat kırmanın subvansiyonlu ürünün fiyatlarının, aynı pazara sürülen sübvansiyone edilmemiş benzer ürünün fiyatları ile karşılaştırılması yoluyla kanıtlanabildiği her türlü durumu kapsar. Bu karşılaştırma, fiyat karşılaştırılabilmeyi etkileyen öteki her türlü unsuru dikkate alarak aynı ticaret düzeyinde ve karşılaştırılabilir sürelerde yapılmalıdır. Ancak, eğer bu tür doğrudan karşılaştırma mümkün değilse, fiyat kırmanın mevcudiyeti, ihracat birim değerlerine göre kanıtlanabilir.

6.6 Pazarında ciddi zarar meydana geldiği iddia edilen her Ãœye, Ek V'in 3. fıkrası hükümlerine tabi olarak, 7. Madde çerçevesinde ortaya çıkan bir ihtilafın taraflarına ve 7. Madde'nin 4. fıkrası uyarınca oluşturulan heyete, ihtilafın taraflarının pazar paylarındaki değişiklik yanısıra ilgili ürünlerin fiyatlarına ilişkin olarak elde edilebilecek bütün bilgileri verir.

6.7 Ilgili dönemde aşağıdaki durumlardan herhangi birinin meydana geldiği durumlarda 3. fıkra çerçevesinde ciddi zarara yolaçan engelleme oluşmaz:

(a) şikayetçi Ãœyeden benzer ürünün ihracatının veya şikayetçi Ãœyeden ilgili üçüncü üye pazarına ithalatın yasaklanması veya kısıtlanması;

(b) ticari tekel işleten bir ithalatçı hükümet veya ilgili ürünün ticaretini yapan ülkenin, gayri ticari amaçlarla ithalatları şikayetçi Ãœyeden başka ülke veya ülkelere kaydırması;

(c) şikayetçi Ãœyeden ihraç edilmek üzere mevcut bulunan ürünün üretimi, kalitesi, miktarı veya fiyatlarını önemli ölçüde etkileyen doğal afetler, grevler, ulaşımda aksamalar veya öteki mücbir sebepler;

(d) şikayetçi Ãœyeden ihracatları kısıtlayan düzenlemelerin mevcudiyeti;

(e) şikayetçi Ãœyeden ilgili ürünün ihraç edilmek üzere mevcudiyetinde gönüllü azalma (şikayetçi Ãœyedeki firmaların, özerk olarak bu ürünün ihracını yeni pazarlara yönelttikleri bir durum dahil);

(f) ithalatçı ülkedeki standartlara ve öteki düzenleyici kurallara uyulmaması.

6.8 7. fıkrada belirtilen koşulların bulunmadığı hallerde, ciddi zararın mevcudiyeti, Ek V hükümleri uyarınca sunulan bilgiler de dahil olmak üzere heyet tarafından elde edilen bilgilere göre belirlenir.

6.9 Bu Madde, Tarım Anlaşması'nın 13. Maddesinde öngörüldüğü şekilde tarım ürünlerine tatbik edilen subvansiyonlara uygulanmaz.

Madde 7

Hukuki Yollar

7.1 Tarım Anlaşması'nın 13. Maddesinde öngörülenin dışında, bir Ãœyenin, başka bir Ãœye tarafından verilen veya sürdürülen 1. Maddede belirtilen herhangi bir subvansiyonun, kendi yerli sanayiine zarar, hükümsüz kılma, engelleme veya ciddi zarara yolaçtığına inanmak için gerekçesi bulunduğunda, bu Ãœye, sözkonusu öteki Ãœye ile danışmalarda bulunmayı talep edebilir.

7.2 1. fıkra çerçevesinde bir danışma talebi, (a) sözkonusu subvansiyonun mevcudiyeti ve özelliği, ve (b) danışmalarda bulunmak isteyen Ãœyenin yerli sanayiine verilen zarar, veya hükümsüz kılma veya engelleme veya ciddi zarar konusunda mevcut kanıtların beyanını içermelidir.

7.3 1. fıkra çerçevesindeki danışmalar için talepte bulunulduğunda sözkonusu subvansiyon uygulamasını verdiğine veya sürdürdüğüne inanılan Ãœye, bu danışmalara mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde girer. Danışmaların amacı, duruma ilişkin gerçeklerin açıklığa kavuşturulması ve karşılıklı olarak kabul edilmiş bir çözüm bulunması olmalıdır.

7.4 Danışmaların 60 gün içinde karşılıklı olarak kabul edilen bir çözümle sonuçlanmaması durumunda, bu danışmalara taraf olan herhangi bir Ãœye, Ihtilafları Çözümleme Organı(IÇO), bir panel oluşturulmaması konusunda konsensüs ile karar almamış ise konuyu bir panel oluşturulması için IÇO'ya havale edebilir. Panelin oluşumu ve çalışma kuralları, oluşturulduğu tarihten itibaren 15 gün içinde belirlenir.

7.5 Panel, konuyu inceler ve nihai raporunu, sorunun taraflarına sunar. Rapor, heyetin çalışma kurallarının belirlenmesi ve oluşturulması tarihinden itibaren 120 gün içinde bütün Ãœyelere dağıtılır.

7.6 Panelin raporunun bütün Ãœyelere gönderilmesinden sonra 30 gün içinde ihtilafın taraflarından biri temyizde bulunma kararını IÇO'ya resmen bildirmemişse veya IÇO konsensüsle raporu benimsememeye karar vermemişse bu rapor IÇO tarafından kabul edilir.

7.7 Bir panel raporunun temyiz edilmesi durumunda, Temyiz Organı, ihtilafın tarafının, temyiz niyetini resmen bildirdiği tarihten itibarin 60 gün içinde kararını verir. Temyiz Organı, raporunu 60 gün içinde veremeyeceği sonucuna varırsa, gecikmenin nedenleri ile birlikte raporunu sunacağı tahmini süreyi yazılı olarak IÇO'ya bildirir. Hiç bir durumda muameleler 90 günü aşamaz. Temyiz raporu, IÇO'nun, temyiz raporunu Ãœyelere gönderilmesinden sonra 20 gün içinde benimsememe konusunda fikir mutabakatı ile bir karar almaması durumunda IÇO tarafından benimsenir ve ihtilafın taraflarınca şartsız olarak kabul edilir.

7.8 Herhangi bir subvansiyonun, 5. Madde anlamı çerçevesinde başka bir Ãœyenin çıkarları üzerinde olumsuz etkilere yolaçtığı belirlenen bir panel raporu ve Temyiz Organı raporunun benimsenmesi durumunda, bu subvansiyonu veren veya sürdüren Ãœye, olumsuz etkileri ortadan kaldırmak için uygun adımları atar veya subvansiyonu iptal eder.

7.9 Bu Ãœyenin, IÇO'nun, heyet raporunu veya Temyiz Organı raporunu benimsediği tarihten itibaren altı ay içinde subvansiyonun olumsuz etkilerinin ortadan kaldırmak veya subvansiyonu iptal etmek için uygun adımları atmaması ve tazminat konusunda bir anlaşma olmaması halinde IÇO, fikir mutabakatı ile talebi reddetmeye karar vermemişse, şikayetçi Ãœyeye, mevcut olduğu belirlenen olumsuz etkilerin derecesi ve özelliği ile orantılı karşı önlemler alma yetkisini verir.

7.10 Ihtilafın taraflarından birinin, DSU'nun 22. Maddesi'nin 6. fıkrası uyarınca tahkim talebinde bulunması durumunda, hakem, karşı önlemlerin mevcut olduğu belirlenen olumsuz etkilerin derecesi ve özelliği ile orantılı olup olmadığını belirler.

BÖLÜM IV : DAVA EDILEMEYEN SUBVANSIYONLAR

Madde 8

Dava Edilemeyen Subvansiyonların Belirlenmesi

8.1 Aşağıdaki subvansiyonlar, dava edilemez olarak kabul edilirler:

(a) 2. Madde'nin anlamı çerçevesinde spesifik olmayan subvansiyonlar;

(b) 2. Madde'nın anlamı çerçevesinde spesifik olan ancak aşağıdaki fıkra 2(a), 2(b) veya 2(c)'de öngörülen bütün şartlara uyan subvansiyonlar.

8.2 Bölüm III ve V hükümlerine bakılmaksızın, aşağıdaki subvansiyonlar, dava edilemezler:

(a) aşağıdaki şartlarla firmalar veya yüksek öğretim veya araştırma kuruluşları tarafından sözleşme esasına göre yürütülen araştırma faaliyetleri için yardım:,,

eğer yardım , sınai araştırmanın maliyetinin yüzde 75'inden fazlasını veya rekabet öncesi geliştirme faaliyeti maliyetinin yüzde 50'sinden fazlasını , kapsamıyorsa;ve bu yardım münhasıran aşağıdakilerle sınırlı ise:

(i) personel giderleri (araştırmacılar, teknisyenler ve münhasıran araştırma faaliyetinde istihdam edilen yardımcı personel);

(ii) münhasıran ve sürekli olarak araştırma faaliyeti için kullanılan aletler, teçhizat, arsa ve bina giderleri (ticari olarak elden çıkarılmaları dışında)

(iii) satın alınan araştırma, teknik bilgi, patentler, vs. dahil olmak üzere sadece araştırma faaliyeti için kullanılan danışmanlık ve eşdeğer hizmetlerin maliyeti;

(iv) araştırma faaliyetinin sonucu olarak doğrudan yapılan ilave genel giderler;

(v) araştırma faaliyetinin sonucu olarak doğrudan yapılan öteki değişen maliyetler (malzeme, erzak ve benzeri gibi).

(b) aşağıdaki koşullarla bölgesel kalkınmanın genel çerçevesi içinde bir Ãœyenin ülkesindeki elverişsiz konumdaki bölgelere verilen ve spesifik olmayan (2. Madde'nin anlamı çerçevesinde) yardım:

(i) her elverişsiz konumdaki bölge, tanımlanabilir ekonomik ve idari kimliğe sahip açıkça belirlenmiş bitişik coğrafi bir alan olmalıdır;

(ii) bu bölgenin, tarafsız ve nesnel kriterlere göre elverişsiz konumda olduğu kabul edilmeli, bölgenin güçlüklerinin geçici şartlardan başka şartlardan kaynaklanmalı ve bu tür kriterler, doğrulanabilmeleri için yasa, yönetmelir veya öteki resmi belgelerde açıkça belirtilmelidir.

(iii) bu kriterler, aşağıdaki unsurların en az birine dayalı olması gereken ekonomik kalkınmanın bir ölçümünü içermelidir:

- ilgili ülkenin ortalamasının yüzde 85'inden fazla olmaması gereken kişi başına gelir veya kişi başına ev geliri veya kişi başına gayri safi iç hasılanın herhangi biri;

- ilgili ülkenin ortalamasının en az yüzde 110'u olması gereken işsizlik oranı;

Yukarıdakiler üç yıllık bir dönemde ölçülür. Ancak bu ölçüm, bileşik olabilir ve öteki unsurları içerebilir.

(c) mevcut tesislerin firmalar üzerinde daha büyük sınırlamalar ve mali yüke yolaçan yasa ve/veya yönetmeliklerle getirilen yeni çevresel şartlara adapte olabilmeleri için yardım. Ancak, bu yardımın aşağıdaki şartları taşıması gerekir:

(i) bir kerelik tekrarlanmayan önlem olması;

(ii) intibak maliyetinin yüzde 20'si ile sınırlı tutulması; ve

(iii) tamamen firmalar tarafından üstlenilmesi gereken desteklenen yatırımın işletilmesi ve değiştirme maliyetini kapsamaması; ve

(iv) bir firmanın rahatsızlık ve kirliliği azaltma planları ile doğrudan bağlantılı ve orantılı olması ve gerçekleştirilebilecek herhangi bir imalat maliyet tasarrufunu kapsamaması; ve

(v) yeni teçhizat ve/veya imalat süreçlerine intibak edebilen bütün firmalara verilmesi.

8.3 2. fıkranın hükümlerinin uygulandığı bir destekleme programı, uygulanmasından önce Bölüm VII hükümleri uyarınca Komite'ye bildirilir. Bu bildirim, öteki Ãœyelerin, programın 2. fıkranın ilgili hükümlerinde öngörülen şartlar ve kriterlere uygunluğunu değerlendirebilmelerine imkan verecek kadar açık olacaktır. Ãœyeler ayrıca bu bildirimlerin yıllık güncelleştirilmiş şekillerini, özellikle her program için global harcamaya ve programdaki herhangi bir değişikliğe ilişkin bilgi vererek Komite'ye sunarlar. Öteki Ãœyelerin, bildirilen bir program çerçevesindeki ayrı destekleme durumları için bilgi isteme hakları vardır.

8.4 Sekretarya, bir Ãœyenin isteği üzerine 3. fıkra uyarınca yapılmış bir bildirimi inceleyebilir ve gerektiğinde incelemeye konu olan bildirilen program konusunda destekleyen Ãœyeden ilave bilgi isteyebilir. Sekreterya, bulgularını Komite'ye sunar. Komite, istek üzerine, 2. fıkrada belirtilen şartlar ve kriterlerin yerine getirilip getirilmediğini belirlemek için Sekreterya'nın bulgularını (veya, Sekretarya tarafından bir inceleme yapılması istenmemişse, bildirimin kendisini) derhal inceler. Bu tür bildirimle Komite'nin düzenli toplantısı arasında en az iki ay geçmiş olması koşulu ile bu fıkrada öngörülen süreç, bir destekleme programının bildirilmesinden sonra en geç Komite'nin ilk düzenli toplantısında tamamlanmalıdır. Bu fıkrada belirtilen inceleme süreci, istek üzerine, 3. fıkrada anılan yıllık güncelleştirmelerde bildirilen bir programda yapılan önemli değişikliklere de uygulanır.

8.5 Bir Ãœyenin isteği üzerine 4. fıkrada anılan Komite tarafından yapılan belirleme veya Komite'nin bu belirlemeyi yapamaması yanısıra bildirilen bir programda belirtilen şartların ayrı durumlarda ihlali, bağlayıcı tahkime sunulur. Tahkim organı, konunun tahkim organına sunulduğu tarihten itibaren 120 gün içinde kararını Ãœyelere bildirir. Bu paragrafta aksi yöndeki hükümler dışında, DSU, bu fıkra çerçevesinde yürütülen tahkim süreçlerine uygulanır.

Madde 9

Danışmalar ve Izin Verilen Çareler

9.1 8. Madde'nin 2. fıkrasında anılan bir programın uygulanması sırasında, bu programın bu fıkrada belirtilen kriterlere uygun olduğu gerçeğine bakılmaksızın, bir Ãœyenin, sözkonusu programın bu Ãœyenin yerli sanayii üzerinde onarımı güç olabilecek zarara yolaçmak gibi ciddi olumsuz etkilere yolaçtığına inanmak için yeterli nedenleri varsa bu Ãœye, subvansiyonu veren veya sürdüren Ãœye ile danışmalarda bulunmayı isteyebilir.

9.2 1. fıkra çerçevesinde danışmalar yapılması istendiğinde, sözkonusu destekleme programını sürdüren veya veren Ãœye, mümkün olduğu kadar kısa süre içinde bu danışmalarda bulunur. Danışmaların amacı, duruma ilişkin gerçeklerin açıklığa kavuşturulması ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüme ulaşılmasıdır.

9.3 2. fıkra çerçevesinde yapılan danışmalarda, danışma yapılması talebinden itibaren 60 gün içinde karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüme ulaşılamazsa, talepte bulunan Ãœye, konuyu Komite'ye havale edebilir.

9.4 Bir sorunun Komite'ye havale edilmesi halinde, Komite, ilgili gerçekleri ve 1. fıkrada anılan etkilere ilişkin kanıtları derhal inceler. Komite'nin, bu etkilerin mevcut olduğu sonucuna varması durumunda, desteklemede bulunan Ãœyeye, sözkonusu etkilerin ortadan kaldırmak için bu programda değişiklik yapmasını tavsiye edebilir. Komite, 3. fıkra çerçevesinde konunun kendisine sunulduğu tarihten itibaren 120 gün içinde bulgularını açıklar. Bu tavsiyeye altı ay içinde uyulmadığı taktirde, Komite, talepte bulunan Ãœyeye, mevcut olduğu belirlenen etkilerin özelliği ve derecesi ile orantılı uygun karşı önlemler alma iznini verir.